Trong Ngọc Trắng Ngà

Lân Tinh Foundation: Cố vấn giám tuyển

Trích đoạn nội dung giám tuyển:

“Lấy cảm hứng từ một tứ thơ kinh điển trong truyện Kiều, mạch triển lãm xoay quanh hai tuyến nội dung song song, đó là hình tượng người con gái Việt Nam và hình ảnh miền đất Đông Dương, dưới lăng kính hội họa giao thoa Á-Âu độc đáo. 

Một thế kỷ trước khi Trường Mỹ thuật Đông Dương ra đời, Nguyễn Du đã “vẽ” nên bức tranh mỹ nữ khỏa thân đầu tiên và duy nhất của nền văn học cổ điển Việt Nam:

Buồng the phải buổi thong dong

Thang lan rũ bức trướng hồng tẩm hoa

Rõ ràng trong ngọc trắng ngà

Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên

– Đoạn Trường Tân Thanh (1814-1820)

Giữa phông nền Nho giáo vốn kìm nén cả thể xác và tâm hồn người phụ nữ, câu chữ táo bạo của Nguyễn Du là một hành động tự giải thoát quan trọng trong tự do biểu đạt. Một thế kỷ sau, nhóm nghệ sỹ thầy-trò của Trường Mỹ thuật Đông Dương cũng đi tìm cho mình sự tự do biểu đạt ấy trong ngôn ngữ hội hoạ. Lần đầu tiên, họ được nghiêm túc nghiên cứu giải phẫu cơ thể con người qua những bài phác thảo, dessin. Và khi pha trộn kỹ thuật hàn lâm phương Tây với mỹ cảm Đông Phương học, họ đã kiến tạo ra những ngôn ngữ cá nhân độc đáo khi khai thác những chủ đề trước đó còn bị cấm cản. Các tác phẩm tiêu biểu như “Tắm tiên” (c.1930s) của Lê Phổ hay “Gội đầu” (1940) của Trần Văn Cẩn có thể được coi như những ứng đáp dũng cảm, tiếp nối tinh thần tự do chủ nghĩa của Nguyễn Du. 

Và, cũng như Kiều là một ẩn dụ cho mệnh nước truân chuyên, chữ “ngọc” ở đây còn có thể được hiểu theo nghĩa rộng để ẩn dụ cho mảnh đất Việt Nam nói riêng và Đông Dương nói chung, vốn từng được mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông”. Dưới thời Pháp thuộc, phong cảnh Annam thường được lãng mạn hóa như một vùng thuộc địa xa xôi với vẻ đẹp mê hoặc và tài nguyên trù phú. Tuyến nội dung thứ hai hé mở cho ta thấy góc nhìn này qua các tác phẩm phong cảnh của những giảng viên ngoại quốc, và so sánh trực tiếp chúng với cách những học trò người Việt của họ tự vẽ phong cảnh bản địa. Cùng là những bức họa ruộng Ba Vì nhìn từ rặng Sơn Tây, nhưng tranh của Joseph Inguimberty, Jean Volang và Trịnh Hữu Ngọc lại có tinh thần và cách tiếp cận hoàn toàn riêng biệt.”

Credits

Tổ chức: Phù Sa Art Foundation

Đơn vị cố vấn giám tuyển: Lân Tinh Foundation

Giám tuyển: Ace Lê

Phục chế: Comptoir du Temps

Sản xuất: Annam Production by Annam Gallery, QFrame, CARA – Lighting Solutions

Truyền thông: LUXUO Vietnam

Thời gian triển lãm: 23/12/2023 – 07/01/2024, giờ mở cửa: 09:00 – 20:00 

Địa điểm: Tầng 4, Nhà hàng Madame Lân – 04 Bạch Đằng, Thạch Thang, Hải Châu, Đà Nẵng