Nhành Hương Xưa

Lân Tinh Foundation: Giám tuyển

Trích đoạn nội dung giám tuyển:

“‘Nhành Hương Xưa’ được lấy cảm hứng từ kỹ thuật ấn mộc bản kết hợp dùng bàn tay để pha và dàn màu đậm nhạt, dày mỏng khác nhau cho tranh khắc được Tú Duyên dày công nghiên cứu và sáng tạo nên với tên gọi “Thủ Ấn Họa” hơn 80 năm về trước. “Nhành Hương Xưa” gợi cho người xem về một không gian xưa, nhẹ nhàng và thơ mộng với đối tượng thẩm mỹ là các loài hoa bên cạnh những người phụ nữ Việt Nam xinh đẹp, thướt tha trong tà Áo Dài cùng các nhạc cụ dân tộc. Dù nhiều năm tháng đã trôi qua, nhưng màu tranh vẫn sống động và đủ sức lay động tâm trí, cảm xúc của người xem, mà như nhà báo Văn Quang từng chia sẻ: “Màu sắc các họa phẩm thật biến đổi, mỗi biến đổi một lạ lùng, gây cho người xem không chán mắt.” 

“Thủ Ấn Họa”, khi so sánh với tranh Đông Hồ hay tranh Hàng Trống – những dòng tranh ấn mộc bản dân gian Việt Nam, quả thật khác biệt và là một sự cách tân đầy tính sáng tạo của Tú Duyên. Nếu tranh Đông Hồ cần mỗi bản in (bản dương) cho mỗi màu in và phải in chồng để phối màu và tranh Hàng Trống phải dùng bút lông tô nét đậm nhạt sau mỗi bản in khắc nháp, thì tranh khắc gỗ của Tú Duyên chỉ sử dụng duy nhất hai bản khắc: bản âm (bản màu) khắc chìm với nét khắc sâu, đủ nét nhưng không đậm với chủ đích tạo phông nền, và bản dương (bản nét) khắc nổi tạo độ đậm nhạt cho từng đường nét của tranh. Đặc biệt, tuy chỉ dùng hai bản khắc duy nhất, họa sỹ có thể in được rất nhiều màu khác nhau. 

Với triển lãm nghệ thuật “Nhành Hương Xưa”, có thể nói, hoa Sen, Hướng Dương và Loa Kèn là những loài hoa yêu thích của Tú Duyên và xuất hiện thường trực trong tranh của ông, với nét đẹp được miêu tả qua nhiều góc độ. Đó là là những búp Sen Hồng chúm chím đang vươn mình, chờ ngày nở rộ giữa ao sen, hay là hoa Hướng Dương kiên cường và mạnh mẽ đứng ngược chiều gió thổi. Hoặc là bình hoa Loa Kèn tươi thắm với hương thơm dịu mát đặt cạnh tượng Đức Phật trầm mặc.

Các loài hoa trên cũng chính là ẩn dụ cho vẻ đẹp và sự tao nhã, nét dịu dàng, đằm thắm của người phụ nữ khi Tú Duyên khéo léo ghép đôi hình ảnh hoa cùng người phụ nữ Việt xinh đẹp trong tà Áo Dài duyên dáng trong tranh của mình. Trong nhiều khung cảnh khác nhau, họ như thả hồn qua những nhạc khúc, giai điệu xưa được tấu bởi đàn Tranh, đàn Nguyệt, hay đàn Tỳ Bà – những nhạc cụ tiêu biểu cho âm nhạc cổ truyền Việt Nam.” 

Về họa sĩ Tú Duyên

Tú Duyên (1915-2012) tên thật là Nguyễn Văn Duyến. Nghệ danh của ông đúng ra là Tứ Duyên; đó là cách đọc lái của chữ Duyến Tư – ghép giữa tên ông và tên người bạn học rất thân của ông – Đỗ Văn Tư, nhưng khách mua tranh của ông quen đọc thành Tú Duyên. 

Ông sinh trưởng trong một gia đình nhà Nho tại cái nôi mỹ nghệ Việt Nam – làng cổ Bát Tràng, Bắc Ninh. Chính nơi đây đã ảnh hưởng đến tâm hồn, tình cảm và định hình lối sáng tác rất riêng và độc đáo của Tú Duyên. Từ năm 1935 đến năm 1938, ông thi đậu và theo học lớp dự bị tại Trường Mỹ thuật Đông Dương. Đến năm 1939, ông phải gác lại việc học và cùng gia đình chuyển vào Sài Gòn sinh sống. Năm 1942 là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp hội họa của Tú Duyên khi ông sáng tạo ra kỹ thuật “Thủ Ấn Họa” – một loại hình ấn mộc bản cải biên từ tranh khắc gỗ dân gian của Việt Nam, có sự khác biệt về công dụng và mang tính nghệ thuật cao. 

Các tác phẩm của Tú Duyên hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM và nhiều bảo tàng Mỹ thuật trên thế giới, cũng như nằm trong nhiều bộ sưu tập cá nhân trong và ngoài nước.  

Credits:

Triển lãm hồi cố “Nhành Hương Xưa”

Nghệ sĩ: Tú Duyên

Đơn vị tổ chức & sản xuất: Annam Gallery

Đơn vị giám tuyển: Lân Tinh Foundation

Giám tuyển: Hùng Nguyễn

Thời gian triển lãm: 01/03 – 31/03/2024, từ 9:00 – 20:00 hằng ngày

Địa điểm: Annam Gallery, 371/4 Hai Bà Trưng, P. Võ Thị Sáu, Q.3, Tp Hồ Chí Minh